به گزارش قدس آنلاین، ساخت شهرک‌های جدید یکی از برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی برای حل چالش مسکن است.

وزیر راه و شهرسازی معتقد است با افزایش و توسعه شهرک‌های اقماری کاهش جمعیت از کلانشهرها و هدایت آن‌ها به سمت این شهرک‌ها رقم خواهد خورد. مشکل زمین در کلانشهرها موجب شده دولت اقدام به جانمایی و ساخت شهرک‌های جدید بکند و مطالعه اولیه این کار انجام ‌شده است. بخش قابل ‌توجهی از ساخت شهرک‌ها توسط دولت و تعدادی هم از سوی بخش خصوصی صورت می‌گیرد.

مجموعه‌های جدید دارای امکانات بیشتری باشند

در همین باره محمدصالح شکوهی بیدهندی، کارشناس حوزه شهرسازی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با قدس اظهار کرد: تجربه فعالیت شهرهای جدید تقریباً از دهه‌های ۶۰ و ۷۰ شروع شد، با این‌ حال این شهرها در بیشتر موارد تبدیل به سکونتگاه‌های خوابگاهی شدند و هدفی که در ابتدای امر از ساخت این شهرها برای جذب جمعیت سرریز کلانشهرها دنبال می‌شد عملاً محقق نشد و این شهرهای جدید به پله‌ای برای مهاجرت مردم از روستاها یا شهرهای کوچک به کلانشهرها تبدیل شدند. بدین ترتیب همین عوامل موجب شد تا تجربه شهرهای جدید با بازنگری‌هایی همراه شود. در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌ایم به خاطر مشکلاتی مانند ترافیک، تخریب محیط ‌زیست، مشکلات اجتماعی، فرونشست زمین و چالش‌هایی همانند آن نمی‌توانیم در کلانشهرها بیشتر از این بارگذاری جمعیتی داشته باشیم، بنابراین دولت ناچار است به سکونتگاه‌های جدید فکر کند؛ منتها تجربه دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به ما می‌گوید سکونتگاه‌های جدید نباید صرفاً موضوع مسکن را مدنظر داشته باشند.

وی ادامه داد: بدین ترتیب در حال حاضر می‌توان به مجموعه‌هایی فکر کرد که از یک سو زیستی - معیشتی بوده و تا حدودی از روستاها بزرگ‌تر و دارای تجهیزات و امکانات بیشتری باشند و از سوی دیگر از شهرها اندکی کوچک‌تر، طبیعی‌تر و در ارتباط با محیط ‌زیست باشند. مشکل فعلی در حوزه‌ مسکن به‌خصوص در کلانشهرها، موضوع قیمت زمین است، بنابراین گرچه قیمت مصالح هم ‌عدد قابل ‌توجهی می‌شود؛ اما عمده دشواری دسترسی به مسکن، بحث قیمت زمین است. در حال حاضر در رتبه‌بندی‌های جهانی، ایران از نظر شاخص دسترسی خانوار به زمین یا نسبت قیمت زمین به درآمد خانوار جزو بدترین کشورهاست و هفتمین کشور از انتهای فهرست محسوب می‌شود. در چنین شرایطی باید برای رفع مشکل مسکن تدبیری اندیشید تا قیمت زمین کاهش یابد. این مسئله چندین راه‌حل دارد؛ یک راه حل این است که جلو سوداگری و تقاضای سرمایه‌ای خرید زمین و مسکن را بگیریم. این کار را می‌توان از طریق ابزارهایی مانند مالیات انجام داد.

این کارشناس حوزه شهرسازی گفت: راه‌ حل دیگر این است که میزان عرضه زمین را افزایش دهیم. بدین ترتیب مناطقی که دارای زمین مناسب و قابل ‌استفاده هستند و جزو زمین‌های منابع طبیعی محسوب نمی‌شوند، می‌توانند برای ساخت‌وساز در اختیار مردم قرار گیرند. منتها اگر امکانات و شغل و خدمات نباشد مردم دلیلی نمی‌بینند ساخت‌وسازها را در مناطق دور از کلانشهرها انجام بدهند. اگر در شهرها یا شهرک‌های جدید خدمات‌دهی و فرصت‌های اشتغال با یک الگوی آمایش سرزمینی و از طریق توزیع متعادل‌تر و متوازن فراهم شود، در آن صورت مشکل مسکن تا حدودی کاهش می‌یابد.

فراهم‌سازی زمینه مهاجرت به شهرک‌ها با ایجاد فرصت شغلی و مسکن ارزان

وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد قوانین کافی برای ساخت شهرک‌های جدید وجود دارد، چنان که دستور العمل ایجاد شهرک‌ها، قانون حمایت از ساماندهی تولید مسکن و نیز قانون جهش تولید مسکن جزو همین قوانین محسوب می‌شوند. با این‌ حال دولت برای اجرای قوانین و عملیاتی شدن وعده ایجاد شهرک‌های جدید نیازمند همگرایی، مشارکت بین‌بخشی و عزم مدیریتی است و در این مسیر وزارت راه و شهرسازی نمی‌تواند به‌ تنهایی متولی کار باشد، زیرا ضروری است مسکن را در کنار اشتغال دید و اقدام‌های لازم را برای کارآفرینی در شهرهای جدید انجام داد؛ بنابراین باید وزارت کار و وزارت صنعت نیز در این موضوع فعال شوند. دوم اینکه دولت نیازمند سند آمایش سرزمینی است تا از طریق آن پهنه‌های قابل سکونت در کل کشور را مشخص کند و همین مبنای بودجه‌ریزی کشور باشد. در حال حاضر مطالعات آمایش سرزمینی انجام ‌شده اما مبنای بودجه‌ریزی کشور نیست.

شکوهی بیدهندی ادامه داد: سوم اینکه به جای اینکه دولت متصدی کار شود یا پروژه را به پیمانکار بسپارد، باید به مردم اعتماد بیشتری داشت و زمین‌ها را در اختیار آنان گذاشت و اجازه داد خودشان مسکن بسازند. با این‌ حال، باید از ابزارهایی مانند وقف زمین، اجاره به‌ شرط احیا یا ابزارهای مالیاتی بهره برد تا جلو سوداگری گرفته شود و زمین‌های واگذار شده در دام بورس‌بازی نیفتد. ملاحظه دیگر اینکه، بازنگری طرح جامع مسکن پیگیری و به نتیجه برسد، زیرا این طرح باید طبق قانون جهش تولید بازنگری و مصوب می‌شد اما هنوز انجام ‌نشده است.

این استاد دانشگاه معتقد است: تجربه مسکن مهر نکته مهمی دارد و آن ‌هم این است که مسکن بدون اشتغال و زیرساخت چندان نمی‌تواند مؤثر واقع شود. عمده واحدهای مسکن مهر در اطراف شهرهای بزرگ ساخته شد؛ اما این خودش آسیب بزرگی بود. بیشترین تعداد مسکن مهر در استان تهران ساخته شد که همین موجب شد واحدها به سکونتگاه‌های خوابگاهی تبدیل شوند و نتوانند مسائل و چالش‌های شهر تهران را حل کنند. طرح مسکن مهر برای موضوع اشتغال پایدار برنامه‌ای نداشت و تصور می‌کرد مشکل صرفاً با ساخت مسکن حل می‌شود در حالی ‌که حل نشد. به همین دلیل ما نیازمند همگرایی بین‌بخشی هستیم. اگر فرصت‌های شغلی مناسب در مناطق دور از کلانشهرها ایجاد شود و خانه‌های ارزان در اختیار مردم قرار گیرد، همین اقدام می‌تواند زمینه‌مهاجرت معکوس را فراهم کرده و افراد را از کلانشهرها و شهرهای بزرگ به سمت شهرک‌ها و شهرهای کوچک و روستاها سوق دهد.

خبرنگار: مینا افرازه

انتهای پیام/